Mukesh Ambani : मुकेश अंबानींच्या रिलायन्स इंडस्ट्रीजने पुन्हा एकदा कोल्ड ड्रिंक बाजारात धक्का दिला आहे. त्यांच्या या रणनीतीमुळे जागतिक ब्रँड्स पेप्सी आणि कोका कोलाला कडक टक्कर मिळाली आहे. भारतात 1970च्या दशकात प्रसिद्ध झालेला स्थानिक ब्रँड कॅम्पा कोला आज पुन्हा चर्चेत आला आहे, आणि यामागील प्रमुख कारण म्हणजे मुकेश अंबानी यांची अत्यंत चाणाक्ष मार्केटिंग आणि वितरण धोरणे.
कॅम्पा कोला हा ब्रँड भारतात अगदी घराघरात पोहोचला होता. त्याची स्थापना 1970 च्या दशकात मोहन सिंह यांनी केली होती. परंतु 1990 च्या दशकात जागतिक ब्रँड्स, विशेषत: पेप्सिको आणि कोका कोलाच्या प्रवेशामुळे कॅम्पा कोलाला आपली लोकप्रियता टिकवून ठेवणे आव्हानात्मक ठरले. 2022 मध्ये मुकेश अंबानी यांनी केवळ 22 कोटी रुपयांत कॅम्पा कोलाचा अधिग्रहण केला, आणि त्यानंतर हा ब्रँड भारतीय बाजारात पुन्हा जोमाने उभा राहिला.
कॅम्पा कोलाची 200 मिलीची बाटली अवघ्या 10 रुपयांत उपलब्ध आहे, तर पेप्सी आणि कोका कोलाची 250 मिलीची बॉटल 20 रुपयांना विकली जाते. यामुळे कॅम्पा कोला हा स्वस्त आणि सहज उपलब्ध असलेला पर्याय बनला आहे. अंबानी यांनी कॅम्पा कोला रिटेलर्सना 6-8% मार्जिन देण्याचे धोरण अवलंबले आहे, जे अन्य मोठ्या कंपन्यांच्या तुलनेत खूपच जास्त आहे. कोका कोला आणि पेप्सी आपल्या उत्पादनांसाठी फक्त 3.5-5% मार्जिन देतात. रिटेलर्सना अधिक कमाईचा फायदा देऊन कॅम्पा कोलाने अनेक छोट्या दुकानदारांपर्यंत पोहोचण्याचे उद्दिष्ट साध्य केले आहे, ज्यामुळे रिटेलर्स हा ब्रँड अधिक विक्रीसाठी प्रोत्साहित करत आहेत.
रिलायन्सचे हे धोरण फक्त कोल्ड ड्रिंक्सपुरते मर्यादित नाही, तर पेप्सिको आणि कोका कोलासारख्या जागतिक कंपन्यांनाही भारतातील वाढत्या मार्केटमध्ये खूप मोठा फटका बसत आहे. कमी किंमत आणि आकर्षक वितरणामुळे, ग्राहक कॅम्पा कोलाकडे वळत आहेत. विशेषत: तरुण पिढी आणि ग्रामीण भागात कॅम्पा कोलाला प्रचंड प्रतिसाद मिळत आहे.
कॅम्पा कोलाने आपले उत्पादन अत्यंत स्वस्तात उपलब्ध करून दिले आहे. यामुळे पेप्सी आणि कोका कोला आता कॅम्पा कोलाच्या स्पर्धेत टिकण्यासाठी आपल्या उत्पादनांच्या किंमती कमी करण्याचा विचार करत आहेत. यामुळे आगामी काळात कोल्ड ड्रिंक उद्योगात मोठ्या प्रमाणावर किंमत स्पर्धा दिसून येईल. हे भारतीय ग्राहकांसाठी नक्कीच फायद्याचे ठरणार आहे, कारण त्यांना स्वस्तात दर्जेदार उत्पादन मिळण्याची शक्यता आहे.
मुकेश अंबानी केवळ कोल्ड ड्रिंकपुरते थांबलेले नाहीत. त्यांनी आता रिलायन्स कंज्युमर प्रॉडक्ट्सच्या माध्यमातून स्नॅक्स मार्केटमध्ये देखील उतरण्याची तयारी केली आहे. सध्या पेप्सिकोचे लेज चिप्स आणि कुरकुरे हे स्नॅक्स भारतीय बाजारात प्रसिद्ध आहेत. परंतु, रिलायन्स कॅम्पा कोलाच्या बळावर आता स्नॅक्स क्षेत्रात प्रवेश करणार आहे. यामुळे केवळ कोल्ड ड्रिंक वॉरच नाही, तर आता स्नॅक्स वॉर देखील लवकरच सुरू होईल.
रिलायन्स लवकरच बाजारात चिप्स, नमकीन आणि बिस्किटसारखे लोकप्रिय स्नॅक्स प्रॉडक्ट्स आणण्याची तयारी करत आहे. यातून भारतीय ग्राहकांना अधिक पर्याय उपलब्ध होतील, तसेच स्नॅक्स क्षेत्रातील स्पर्धा आणखी वाढेल. याचा थेट फायदा ग्राहकांना होईल, कारण बाजारात वेगवेगळ्या श्रेणीचे आणि किमतीतील उत्पादने मिळतील.
मुकेश अंबानी हे भारतीय उद्योगजगताचे एक अग्रणी नाव आहे. त्यांनी केवळ कॅम्पा कोलाच नव्हे तर अनेक क्षेत्रांमध्ये मोठा विस्तार केला आहे. त्यांनी टेलिकॉम, रिटेल, ऑइल आणि गॅस, डिजिटल सेवा यांसारख्या विविध क्षेत्रात यशस्वी नेतृत्व केले आहे. त्यांच्या विविध धोरणांनी भारतीय बाजारात मोठे बदल घडवून आणले आहेत. कोल्ड ड्रिंक क्षेत्रात कॅम्पा कोलाचा पुनर्जन्म हा त्यांच्या दूरदृष्टीचे उत्तम उदाहरण आहे.
कॅम्पा कोला आणि रिलायन्सच्या अन्य योजनांमुळे भारतीय कोल्ड ड्रिंक आणि स्नॅक्स बाजारात मोठ्या प्रमाणात परिवर्तन येईल. पेप्सी आणि कोका कोलासारख्या आंतरराष्ट्रीय कंपन्यांना या भारतीय ब्रँडशी टक्कर देण्यासाठी नवे धोरण तयार करावे लागेल. अंबानी यांच्या या प्रयत्नांमुळे भारतीयांना किफायतशीर, देशी आणि गुणवत्तापूर्ण पर्याय उपलब्ध होणार आहेत, ज्यामुळे भारतीय ग्राहकांसाठी हा एक महत्त्वाचा बदल ठरणार आहे.
