Ballot paper voting : महाराष्ट्रातील ग्रामीण भागांमध्ये निवडणुकीच्या प्रक्रिया आणि त्यावर असलेल्या विविध चर्चांमध्ये एक नवा वाद उफाळून आला आहे. राज्यातील काही प्रमुख नेत्यांनी EVM (इलेक्ट्रॉनिक व्होटिंग मशीन) वर आक्षेप घेत असतानाच, माळशिरस तालुक्यातील मारकडवाडी गावाने आपल्या निवडणुकीच्या प्रक्रियेत मोठा बदल घडवण्याचा निर्णय घेतला आहे. या गावाने 3 डिसेंबर 2024 रोजी थेट बॅलेट पेपरवर मतदान घेण्याचे ठरवले आहे. यामुळे राज्यभरात एक चर्चेची लाट निर्माण झाली आहे.
मारकडवाडी गावाची निवडणुकीतील पार्श्वभूमी
माळशिरस तालुक्यातील मारकडवाडी हे एक छोटं, पण राजकीयदृष्ट्या महत्त्वाचं गाव आहे. यावर्षीच्या निवडणुकीत शरद पवार गटाचे उम्मेदवार उत्तम जानकर यांना अपेक्षेप्रमाणे मोठं मताधिक्य मिळालं नव्हतं. विरोधी भाजप उमेदवार राम सातपुते यांना अधिक मत मिळाल्यामुळे जानकर गटाने बॅलेट पेपरवर मतदान घेण्याचा निर्णय घेतला आहे. याआधी 2009, 2014 आणि 2019 च्या विधानसभा निवडणुकीत व 5 महिन्यांपूर्वी झालेल्या लोकसभा निवडणुकीत गावाने उत्तम जानकर गटाला 80 टक्के मतदान दिलं होतं. त्यामुळे या गटाच्या पराभवामुळे गावात एक नवा राजकीय गदारोळ निर्माण झाला.
ग्रामस्थांचा निर्णय
गावातील मतदान प्रक्रियेत अनियमितता आणि घोटाळ्याची शंका घेऊन, ग्रामस्थांनी 3 डिसेंबर 2024 रोजी बॅलेट पेपरवर मतदान घेण्याचा निर्णय घेतला आहे. यासाठी त्यांनी माळशिरस तहसीलदार यांना निवेदन दिलं असून, शासकीय कर्मचारी मिळावेत आणि मतपत्रिका छापण्याच्या कामाची सुरुवात झाली आहे. ग्रामस्थांनी सांगितलं की, “आम्ही संपूर्ण खर्च भरण्यास तयार आहोत. आम्हाला विश्वास आहे की, हा निर्णय घेण्यास मदत करणं हाच एकमात्र मार्ग आहे.”
ग्रामस्थांचा तर्क
गावातील या निर्णयाला काही लोकांनी विरोध केला असला तरी, बॅलेट पेपरवर मतदान घेण्याच्या निर्णयाचे समर्थन करणाऱ्यांची संख्या अधिक आहे. जानकर गटाच्या समर्थकांना असं वाटत आहे की, मशीनवर असलेल्या गडबडीमुळे त्यांच्या गटाचा पराभव झाला. यामध्ये मोठा वाद सुरू होऊन राजकीय वातावरण तापलं आहे. गावातील निवडणुकीचे परिणाम जेव्हा जाहीर झाले तेव्हा जानकर गटाने केवळ 13 हजार मतांची फलक झाली होती, जी अपेक्षेप्रमाणे मोठी नव्हती. यामुळे त्यांनी बॅलेट पेपरवर मतदान घेण्याचा निर्णय घेतला.
पुढील संभाव्य घटनाक्रम
3 डिसेंबरला बॅलेट पेपरवर होणाऱ्या मतदानाच्या दिवशी गावातील दोन गटांमध्ये संघर्ष होणार का? हा एक महत्त्वाचा प्रश्न आहे. विरोधी भाजप गटाच्या सदस्यांनी या प्रक्रियेत सहभागी होणार का, हे पाहणं आवश्यक ठरेल. सर्व गावाने एकमुखी होऊन फेरमतदानाची मागणी केली असती, तर कदाचित यामधून राजकीय नफा मिळवण्यासाठी काहीतरी मार्गदर्शन समोर आले असते. मात्र, आता बॅलेट पेपरवर मतदान घेण्याच्या निर्णयाने गावात एक वेगळाच वाद निर्माण होईल.
अशा प्रकारे मतदान घेणं हे एक नवा प्रयोग असेल. एकीकडे राज्यातील उच्चस्तरीय नेत्यांकडून मशीनवर आक्षेप घेतले जात असताना, दुसरीकडे एक लहान गावाने असा साहसिक निर्णय घेतला आहे, जो नक्कीच इतिहासात नोंदवला जाईल. ग्रामस्थांनी या मतदान प्रक्रियेला सार्वजनिक माध्यमांच्या सहाय्याने पार पाडण्याचा निर्णय घेतला आहे, ज्यामुळे सर्व जगाला या प्रक्रियेची पारदर्शिता दिसून येईल.
